جامعه اطلاعاتي ايران، ترافيك آيين‌نامه‌هايي كه هرگز اجرا نشدند

حوزه فناوري اطلاعات، ارتباطات، رسانه و در يك كلام همه آن وجه‌هايي كه در سال‌هاي اخير از مجموعه آن‌ها به‌عنوان جامعه اطلاعاتي ياد مي‌شود كه پس از گذر از عصر كشاورزي به صنعتي، دوره جديد جهاني را شكل داده، به‌نسبت تازگي و در عين حال سرعت تحول تكنولوژيكي‌اش به نقشه‌هاي راه و چارچوب‌هايي نياز دارد كه معمولا در قالب قانون‌ها و آيين‌نامه‌ها تدوين و به فراخور زمان، به‌روز مي‌شوند.

به نقل از سایت خبری ایستنا، در همين زمينه در كشور ما نيز در چند دهه گذشته، بويژه سال‌هاي اخير، در راستاي تدوين برخي آيين‌نامه‌هاي اجرايي تحت تاثير اسناد بالادستي به گام‌هايي برداشته شده كه گاه اجراي آن‌ها به قدري به تاخير افتاده كه عملا كاركرد زماني خود را از دست داده‌اند. درواقع ما در اين حوزه با دو نوع كاستي مواجهيم، يكي نبود مطلق آيين‌نامه‌ها و قانون‌هاي داراي كارايي و ديگر اين‌كه آيين‌نامه‌هاي جاري و معتبري از گذشته‌هاي دور وجود دارد كه به لحاظ تدوين و تصويب مساله خاصي ندارد اما با گذشت زمان بلااثر شده‌اند.

گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، نگاه و مروري دارد بر عنوان آيين‌نامه‌ها، مراجع تصويب، تاريخ ابلاغ و قانوني كه تصويب آيين‌نامه را تكليف كرده است. تعدادي از اين آيين‌نامه‌ها با توجه به گذشت زمان بعضا چند دهه‌يي كاركرد لازم را ديگر ندارند و در ادامه نيز مروري شده است بر آيين‌نامه‌هايي كه قانون مربوط به آن‌ها چند سالي است تصويب شده اما از اجراي آيين‌نامه‌هاي مربوط خبري نيست.

آيين‌نانمه‌هاي تصويب و بعضا بلااثر شده:

1- آيين‌نامه نويسندگان مطبوعاتي و خبرنگاران؛ تصويب هيات وزيران در سال 1354 بوده و ماده (6) قانون تاسيس وزارت اطلاعات وجهانگردي (سابق) تصويب آن را تكليف كرده است.

2- آيين‌ نامه نمايندگي توزيع و فروش نشريات شوراي انقلاب جمهوري اسلامي ايران؛ ابلاغي در سال 1358 و ماده (6) قانون تاسيس وزارت اطلاعات و جهانگردي (سابق) تصويب آن را تكليف كرده است.

3- آيين‌ نامه تاسيس و نظارت بر نحوه كار و فعاليت كانون‌هاي آگهي و تبليغاتي شوراي انقلاب جمهوري اسلامي ايران؛ ابلاغي در سال 1358 و ماده (6) قانون تاسيس وزارت اطلاعات و جهانگردي (سابق) تصويب آن را تكليف كرده است.

4- آيين نامه اجرايي تبليغات مربوط به جبهه و جنگ ؛ تصويبي هيات وزيران و ابلاغي در 1358 و تبصره (6) ماده واحده قانون ممنوعيت وزارتخانه‌ها و موسسات و شركت‌هاي دولتي از چاپ و انتشار نشريات غير ضرور مصوب 1365 تصويب آن را تكليف كرده است.

5- آيين نامه اجرايي قانون ممنوعيت وزارتخانه‌ها و موسسات و شركت‌هاي دولتي از چاپ و انتشار نشريات غيرضرور؛ تصويبي هيات وزيران در سال 1367 و تبصره (6) ماده واحده قانون ممنوعيت وزارتخانه‌ها و موسسات و شركت‌هاي دولتي از چاپ و انتشار نشريات غير ضرور مصوب 1365 تصويب آن را تكليف كرده است.

6- آيين نامه نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي بر فعاليت‌هاي فرهنگي، هنري و تبليغاتي خارجيان مقيم ايران؛ تصويبي هيات وزيران و ابلاغي در سال 1368 و بند (24) ماده (2) قانون اهدا ف و وظايف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مصوب 1365 مجلس شوراي اسلامي تصويب آن را تكليف كرده است.

7- آيين نامه صدور اجازه تاسيس، انحلال و نظارت بر فعاليت وسايل ارتباط جمعي خارجي و نمايندگان وابسته به آن‌ها؛ تصويبي هيات وزيران در تاريخ 1370 و بند (15) ماده (2) قانون اهداف و وظايف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مصوب 1365 تصويب آن را تكليف كرده است.

8- آيين نامه چاپ و صحافي مطبوعات دولتي؛ تصويبي هيات وزيران و ابلاغي در سال 1370 و بند (13) ماده (79) قانون محاسبات عمومي كشور مصوب 1366 تصويب آن را تكليف كرده است.

9- آيين نامه اجرايي قانون ممنوعيت به كارگيري تجهيزات دريافت از ماهواره؛ تصويبي هيات وزيران و ابلاغي در سال 1374 و ماده (11) قانون ممنوعيت به كارگيري تجهيزات دريافت از ماهواره مصوب 1373 تصويب آن را تكليف كرده است.

10- آيين نامه محل تاسيس دفاتر مطبوعات؛ تصويبي هيات وزيران و ابلاغي در تاريخ 1380 و تبصره ماده واحده قانون محل دفاتر روزنامه و مجله مصوب 1377 تصويب آن را تكليف كرده است.

اما آيين نامه‌ها‌، ضوابط و دستورالعمل‌هاي اجرايي كه تهيه و تصويب آن‌ها در قوانين و مقررات مربوط تكليف شده اما به دليل تدوين نشدن آيين‌نامه بلاتكليف مانده‌ و تاكنون به تصويب نرسيده‌اند هم به شرح زير است:

1- ضوابط عمومي توليد و انتشار فضاهاي مجازي فرهنگي؛ تصويبي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي / شوراي عالي انقلاب فرهنگي و ماده (12) آيين نامه اجرايي بند «ط» ماده (104) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران و ابلاغ شده در تاريخ 1386 مصوب هيات وزيران تصويب آن را تكليف كرده است.

2- ضوابط عمومي صدور مجوز فعاليت در زمينه فضاهاي مجازي فرهنگي؛ تصويبي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي/ شوراي عالي انقلاب فرهنگي و ماده (12) آيين نامه اجرايي بند «ط» ماده (104) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران و ابلاغ شده در تاريخ 1386 مصوب هيات وزيران تصويب آن را تكليف كرده است.

3- آيين نامه نحوه تعيين و تشخيص داده‌هاي سري و نحوه طبقه بندي و حفاظت آن‌ها؛ تصويبي وزارت اطلاعات با همكاري وزارتخانه‌هاي دادگستري، كشور، ارتباطات و فنآوري اطلاعات و دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح / هيات وزيران و تبصره «2» بند «ج» ماده (3) قانون جرايم رايانه‌اي مصوب جلسه 1387 مجلس شوراي اسلامي تصويب آن را تكليف كرده است.

4- آيين نامه‌هاي مربوط به جمع‌آوري و استنادپذيري ادله الكترونيكي؛ تصويبي وزارت دادگستري با همكاري وزارت ارتباطات و فن‌آوري اطلاعات – رييس قوه قضاييه و ماده (54) قانون جرايم رايانه‌اي مصوب جلسه 1387 مجلس شوراي اسلامي تصويب آن را تكليف كرده است.

5- آيين نامه اجرايي قانون انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات؛ تصويبي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و با همكاري دستگاه‌هاي ذيربط / هيات وزيران و ماده (23) قانون انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات مصوب جلسه 1387 مجلس شوراي اسلامي تصويب آن را تكليف كرده است.

6- آيين نامه اجرايي ماده (8) قانون انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات؛ تصويبي كميسيون انتظار و دسترسي آزاد به اطلاعات / هيات وزيران و ماده (8) قانون انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات مصوب جلسه 1387 مجلس شوراي اسلامي تصويب آن را تكليف كرده است.

7- آيين نامه اجرايي تبصره «4» اصلاحي ماده (1) قانون مطبوعات؛ تصويبي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي / هيات وزيران و تبصره (4) اصلاحي ماده (1) قانون مطبوعات مصوب جلسه 1388 تصويب آن را تكليف كرده است.

8- ضوابط و دستورالعمل‌هاي اجرايي ثبت رسانه‌هاي ذيربط اختصاصي؛ با همكاري تشكل‌هاي صنفي مربوط، توسط وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي يا حسب مورد و ماده (22) آيين نامه ساماندهي و توسعه رسانه‌ها و فعاليت‌هاي فرهنگي ديجيتال ابلاغ شده در تاريخ 1389 تصويب آن را تكليف كرده است.

9- ضوابط و دستورالعمل‌هاي اجرايي صدور، ابطال و تعليق مجوز فعاليت مراكز فرهنگي ديجيتال؛ تصويبي با همكاري تشكل‌هاي صنفي مربوط، توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي يا حسب مورد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و دستگاه‌ اجرايي ذيربط و ماده (22) آيين نامه ساماندهي و توسعه رسانه‌ها و فعاليت‌هاي فرهنگي ديجيتال ابلاغ شده در تاريخ 1389 مصوب هيات وزيران تصويب آن را تكليف كرده است.

10- ضوابط و دستورالعمل‌هاي اجرايي صدور، ابطال و تعليق مجوز فعاليت‌ تجاري در زمينه توليد، تكثير، توزيع و عرضه‌ كالاي شامل آثار ديداري و شنيداري؛ تصويبي با همكاري تشكل‌هاي صنفي مربوط، توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي يا حسب مورد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و دستگاه اجرايي ذيربط و ماده (22 ) آيين نامه ساماندهي و توسعه رسانه‌ها و فعاليت‌هاي فرهنگي ديجيتال ابلاغ شده در تاريخ 1389 مصوب هيات وزيران تصويب آن را تكليف كرده است.

11- ضوابط فعاليت دارندگان مجوز فعاليت مراكز فرهنگي ديجيتال؛ تصويبي با همكاري و تشكل‌هاي صنفي مربوط،‌ توسط وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي يا حسب مورد وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي و دستگاه‌هاي اجرايي ذيربط ماده (22) و آيين نامه ساماندهي و توسعه رسانه‌ها و فعاليت‌هاي فرهنگي ديجيتال ابلاغ شده در تاريخ 1389 مصوب هيات وزيران تصويب آن را تكليف كرده است.

12- ضوابط فعاليت دارندگان مجوز فعاليت تجاري در زمينه، توليد، تكثير، توزيع و عرضه كالا شامل آثار ديداري و شنيداري؛ تصويبي با همكاري تشكل‌هاي صنفي مربوط، توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي يا حسب مورد وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي و دستگاه اجرايي ذيربط و ماده (22) آيين نامه ساماندهي و توسعه رسانه‌ها و فعاليت‌هاي فرهنگي ديجيتال ابلاغ شده در تاريخ 1389 مصوب هيات وزيران تصويب آن را تكليف كرده است.

13- ضوابط و دستورالعمل‌هاي اجرايي اعمال نظارت بر فعاليت مراكز فرهنگي ديجيتال؛ تصويبي با همكاري تشكل‌هاي صنفي مربوط، توسط وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي يا حسب مورد وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي و دستگاه اجرايي ذيربط و ماده (22) آيين نامه ساماندهي و توسعه رسانه‌ها و فعاليت‌هاي فرهنگي ديجيتال ابلاغ شده در تاريخ 1389 مصوب هيات وزيران تصويب آن را تكليف كرده است.

14- ضوابط ارائه خدمات يا محصولات براي فعلايت‌ها و واحدهايي كه نياز به اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي دارند؛ تصويب شده با همكاري تشكل‌هاي صنفي مربوط، توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي يا حسب مورد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و دستگاه اجرايي ذيربط و ماده (22) آيين نامه ساماندهي و توسعه رسانه‌ها و فعاليت‌هاي فرهنگي ديجيتال ابلاغ شده در تاريخ 1389 مصوب هيات وزيران تصويب آن را تكليف كرده است.