نگاهی متفاوت به هرزنامه ها

مدتهاست که هرزنامه ها یکی از مشکلات اساسی استفاده کنندگان ایمیل محسوب می شوند؛ چه آنها که از ایمیل تنها برای امور شخصی استفاده می کنند و چه کارکنان شرکت هایی که بسیاری از کارهای تجاری شان در بستر اینترنت و از طریق ایمیل انجام می پذیرد. همه این افراد با وجود سخت افزارها و نرم افزارهای ضدهرزنامه (Anti-Spam)، هر روز مدتها از وقت خود را صرف حذف کردن هرزنامه هایی می کنند که هر یک با عنوان و متنی جذاب و وسوسه انگیز، به نوعی سعی در فریب کاربر دارند.

62 تریلیون هرزنامه ای که هر سال منتشر می شوند علاوه بر تحمیل هزینه های مالی و انسانی، اثرات جبران ناپذیر دیگری نیز دارند که شاید تا بحال متوجه نبوده ایم. آنچه در ادامه آمده است خلاصه تحقیقی است که توسط شرکت مک آفی با همکاری مؤسسه بین المللی ICF تهیه شده است و در آن به مسئله هرزنامه ها از زاویه ای متفاوت با آنچه که پیش از این به آن نگاه شده پرداخته می شود.

در یازدهم نوامبر 2008 سرور شرکت آمریکایی مک کلو که به عنوان بزرگترین توزيع کننده هرزنامه در جهان شناخته می شد توسط سرویس دهنده ایننرنت آن از مدار خارج شد. در همان شب، تعداد کل هرزنامه های فرستاده شده در سرتاسر جهان 70 درصد کاهش یافت. واقعیت آن است که اثرات کاهش تعداد هرزنامه ها تنها به راحت تر شدن کار کاربران خلاصه نمی شود، بلکه بدنبال آن انرژی و برق کمتری مصرف و در نهایت دی اکسید کربن و گازهای گلخانه ای کمتری در جهان منتشر می شود.

مؤسسه ICF اثرات زیست محیطی ناشی از توقف سرور مک کلو را در همان یک روز، معادل حذف 2.2 میلیون اتومبیل از سطح جاده ها دانست. چرا که انتشار هرزنامه ها نیازمند پردازش های کامپیوتری در فرآیند تولید، ارسال و جابجایی در سطح اینترنت و پس از آن، کنترل و احتمالاً حذف شدن آنها در درگاه های اینترنت توسط دیواره های آتش نرم افزاری و سخت افزاری است.

در این تحقیق، انرژی مصرف شده در هر مرحله از چرخه حیات هرزنامه ها تعیین شده است. نتایج بدست آمده مشخص می کند که میانگین گازهای گلخانه ای تولید شده به ازای هر هرزنامه معادل 0.3 گرم دی اکسید کربن است. این مقدار کمتر از مقدار 4 گرم دی اکسید کربن برای هر ایمیل معمولی است. اما با توجه به اینکه 80 درصد کل ایمیل های جهان هرزنامه هستند، مجموع دی اکسید کربن تولید شده توسط هرزنامه ها بیشتر از مقدار تولید شده توسط ایمیل های معمولی جلب توجه می کند.

بطور متوسط هر کاربری که از ایمیل برای امور سازمانی استفاده می کند، مسئول تولید 131 کیلوگرم دی اکسید کربن در سال است و 22 درصد این مقدار مربوط به هرزنامه هایی است که برای اینگونه کاربران ارسال می شوند. این مقدار را می توان اینطور بیان کرد که هر ایمیل سازمانی، سالانه حدود 13 لیتر گازوئیل می سوزاند.

از سوی دیگر، انرژی سالانه بکار گرفته شده در طول فرآیند ایجاد، ارسال، دریافت، ذخیره و مشاهده هرزنامه ها بیش از 33 میلیارد کیلو وات بر ساعت است. مؤسسه ICF تخمین می زند هرزنامه های ارسال شده به کاربران مسبب تولید سالانه 17 میلیون تن دی اکسید کربن هستند که این مقدار 0.2 درصد کل دی اکسید کربن تولید شده در جهان محسوب می شود. این عدد برابر کل دی اکسید کربن تولید شده توسط 1.5 میلیون خانه در ایالات متحده است. بدیهی است که سهم کشورهایی که استفاده از اینترنت و ایمیل در آنها رواج بیشتری دارد، بیشتر از کشورهایی است که بکارگیری ایمیل ها خصوصاً در محیط های تجاری چندان متداول نیست.

بطور کلی مصرف انرژی توسط هر هرزنامه را می توان به چند مرحله تقسیم کرد. اول، تولیدکننده هرزنامه، آدرس های ایمیل را جمع آوری می کند. این کار معمولاً از طریق برخی برنامه های خاص که بصورت خودکار محتوای سایت های اینترنتی را دریافت و سپس در آنها آدرس های ایمیل را استخراج می کنند، صورت می گیرد. در ادامه، نویسنده، متن هرزنامه را آماده کرده و با استفاده از کامپیوترهایی که پیشتر در سیطره نویسنده هرزنامه قرار گرفته اند (Zombie) عمل ارسال هرزنامه به کاربرانی که ایمیل آنها در مرحله قبل جمع آوری شده، انجام می پذیرد. در نهایت هرزنامه در سطح اینترنت و از طریق مراکز ISP جابجا می شود و پس از ورود به شبکه مقصد، هرزنامه پردازش و در سرویس دهنده ایمیل کاربر ذخیره می شود (مطابق شکل زیر).

بیشترین انرژی مصرف شده مربوط به زمانی است که کاربر نهایی صرف مشاهده و حذف هرزنامه ها می کند. مرتب کردن، مشاهده و حذف هرزنامه ها بصورت دستی و همینطور جستجو برای یافتن ایمیل های معمولی در پوشه های Junk یا Spams، حدود 18 میلیارد کیلووات ساعت انرژی مصرف می کند.

بطور میانگین برای مشاهده و حذف یک هرزنامه توسط کاربر 3 ثانیه زمان صرف می شود. این در حالی است که دیواره های آتشی که وظیفه مسدود کردن هرزنامه ها را بر عهده دارند تقریباً 80 درصد هرزنامه ها را پیش از آنکه بدست کاربر برسند، حذف می کنند. انرژی مصرف شده توسط دیواره های آتش نیز معادل 5،542 میلیون کیلووات بر ساعت است که در کل، حدود 16 درصد از کل انرژی صرف شده توسط هرزنامه ها را تشکیل می دهد. اما این مقدار در مقابل انرژی تلف شده توسط کاربران در هنگام حذف دستی هرزنامه ها ناچیز است.

چنانچه دیواره های آتش از راه هرزنامه ها برداشته شوند، تعداد هرزنامه هایی که به دست کاربران خواهد رسید بسیار بسیار زیاد خواهد شد. به نحوی که اثرات گازهای گلخانه ای را 270 درصد افزایش خواهد داد. در حالیکه، استفاده از ابزارهای ضدهرزنامه می تواند باعث صرفه جویی سالانه 135 میلیارد  کیلووات ساعت انرژی شود. این میزان معادل از رده خارج کردن 13 میلیون ماشین از جاده ها است.

همانطور که می بینید، هرزنامه ها علاوه بر تحمیل هزینه های مالی و کاهش کارآیی کاربران، صدمات زیست محیطی فراوانی را نیز وارد می کنند و این موضوع محتاج صرف وقت و تحقیق بیشتر برای یافتن راه هایی مؤثرتر برای کاهش این اثرات است.