گفت و گو با رئیس واحد کامپیوتر شرکت مهندسی توسعه نفت
شرکت مهندسی و توسعه نفت در سال ۱۳۷۳ به منظور مدیریت و نظارت بر روند اجرای پروژه‌های نفت و گاز در شرکت ملی نفت تاسیس شده است. این شرکت با نام اختصاری “متن” همچنین زمینه انتقال فناوری و تکنولوژی مربوط به صنایع نفت و گاز وابسته به پروژه‌های مختلف را به داخل کشور فراهم میکند.
شرکت مهندسی توسعه نفت یکی دیگر از مشترکین مجموعه بزرگ مشتریان نفت، گاز و پتروشیمی شرکت مهندسی شبکه گستر است که از خدمات نرمافزار ضدویروس McAfee استفاده میکند.
گفت و گوی زیر با مهندس “شهریار طاهری” رئیس واحد کامپیوتر این شرکت است. وی با 20 سال سابقه از دو سال قبل به عنوان رئیس واحد کامپیوتر در این شرکت مشغول به کار است. با مطالعه این گفت و گو میتوانید با نظرات ایشان در مورد وضعیت برقراری امنیت شبکه در شرکت مهندسی توسعه نفت و همچنین میزان رضایتشان از ضدویروسMcAfee و همچنین خدمات شبکه گستر آشنا شوید. در این گفت و گو “ایوب هادی” مدیر فروش محصولات McAfee نیز حضور داشتند.
– لطفاً در مورد شبکه سازمانتان، تجهیزات و وسعت آن توضیح بفرمائید
شبکه شرکت مهندسی توسعه نفت، یک شبکه بزرگ(Enterprise) است. در حال حاضر 700 کاربر فعال در این شبکه وجود دارد که اگر سرورها و کاربران غیرفعال را نیز به این آمار اضافه کنیم به بیش از 750 کاربر میرسد. اگرچه در طراحی این شبکه سعی شده است تا از بهترین فناوریها و امکانات بهره برده شود اما هنوز در سطح استانداردهای بین المللی نیستیم و تاکنون تنها بسترهای لازم را فراهم کردهایم.
– از چه نوع فناوریها و راهکارهایی برای تامین امنیت هر چه بیشتر شبکهتان بهره میبرید؟
برای تامین امنیت شبکه، در قدم اول کلیه دسترسیها را براساس Active Directory تعریف کردیم. همچنین کلیه سیستمهای شرکت به Domain متصل هستند و بر روی Switchها، Port Security را نیز اعمال کردیم تا کامپیوترهایی که از بیرون به داخل شرکت وارد میشوند، امکان اتصال به شبکه و دسترسی به اطلاعات را نداشته باشند.
در مرحله بعدی دسترسی به اینترنت را محدود کرده و شناسایی و احراز هویت کاربران اینترنت در دو مرحله و توسط سختافزار CTROUTER Tik Mikroو نرمافزار Net Bill فراهم کردیم. یکی دیگر از اقداماتمان برای تامین امنیت شبکه که در واقع از طریق خدمات شما انجام میشود، استفاده از نرمافزار ضدویروس McAfee به منظور تشخیص حملات بیرونی است که به صورت محلی (Local) بر روی هر دستگاه (Client) نصب است. البته از دیواره آتش(Firewall) هم استفاده میکنیم که متاسفانه تنظیمات خیلی دقیقی ندارد و به محض نفوذ، عکسالعمل به موقع و مناسبی از خود نشان نمیدهد. خوشبختانه آمار ویروسهایی که به شبکه وارد میشوند، زیاد نیست اما اگرچه برای مدیریت ایمیلها از Exchange استفاده میکنیم اما تا حدی میزان ورود هرزنامه (Spam) به شرکت بالا است.
– شما میتوانید برای جلوگیری از ورود Spam از UTM استفاده کنید اما متاسفانه همانگونه که گفتید فایروالتان تنظیمات دقیقی ندارد. اگر چنانچه در مجموعه نیازی را برای استفاده از فناوری خاصی احساس کنید، از چه طریقی برای تهیه آن فناوری اقدام میکنید؟ بطور کلی تصمیمات مربوط به سیاستهای امنیت شبکه سازمان چگونه اتخاذ میشود؟ نحوه بازنگری در این سیاستها چگونه است؟
در واحد کامپیوتر یک تیم شبکه متشکل از سه نیروی متخصص وجود دارد. با توجه به نیازهای داخلی اگر گروه شبکه، لزوم تغییر وضعیت را احساس کند، نسبت به تغییرآن و همچنین تهیه امکانات مورد نیاز اقدام میشود. البته ذکر این نکته لازم است که با توجه به مقررات شرکت ملی نفت، قبل از ایجاد هرگونه تغییر در بستر شبکه و سیاستهای کلان این اداره، باید شرح تغییرات به اطلاع و تائید شورای مرکزی مدیریت فناوری اطلاعات شرکت ملی نفت(فاوا) برسد. این شورا براساس گزارش ما از نیازی که وجود دارد، نسبت به تائید و یا عدم تائید آن تصمیمگیری میکند اما با توجه به اینکه نیاز تا چه حد ضروری و گزارش تا چه میزان قابل توجیه باشد، سخت گیریهای خاصی اعمال نمیشود.
– آیا پرسنلی مخصوص امور امنیت شبکه دارید؟ چند نفر هستند؟
خیر! متاسفانه پرسنلی مخصوص امور امنیت شبکه نداریم. تنها سه نیروی انسانی در گروه شبکه داریم که البته یکی از این افراد به واحد دیگری منتقل شده است که هنوز به دلیل محدودیت در جذب نیروی کار جدید، نیرویی جایگزین ایشان نشده است. گروه شبکه کلیه امور مربوط به شبکه را از امور فیزیکی گرفته تا امنیت آن برعهده دارند. با کاهش نیروی انسانی متاسفانه مجبور شدیم از بسیاری از کارهای بسیار واجب و ضروریمان چشم پوشی کنیم.
– مشاوران امنیتی خارج سازمانی چطور؟ آیا از فکر و کمک آنها استفاده میکنید؟
مشاوره در خصوص راهحلهای امنیتی بسیار خوب است اما متاسفانه به دلیل سیاست شرکت مبنی بر کاهش هزینهها، امکان هزینه کردن در این بخش را نداریم.
– طی یکسال گذشته که از کشف ویروس Stuxnet میگذرد، توجه خاصی از سوی بخش دولتی به موضوع امنیت فناوری اطلاعات شده است؟ آیا سازمان شما نیز اقدامات ویژهای در این زمینه انجام داده است؟
همانطوری که میدانید ویروس Stuxnet از سیستم SCADA و نرمافزار خاصی که در این سیستم استفاده میشود، سوءاستفاده میکند. از آنجائیکه در شرکت مهندسی توسعه نفت از این سیستم استفاده نمیکردیم طبیعتاً به این ویروس هم آلوده نشدیم. در واقع اگر هم این ویروس به سیستمها وارد شده است، به دلیل عدم استفاده از این سیستم (SCADA)، فعال نشده است. با این حال در همان زمانها گروهی را با همکاری سازمان عملیات و رخدادهای رایانهای(ماهر) تشکیل دادیم تا چنانچه مورد آلودهای مشاهده شد، نسبت به از بین بردن آن اقدام کنیم. همچنین از سوی حراست سازمان دستورالعملی به همراه نمونه فایلهای آلوده به دستمان رسید. اما طبق گزارش ضدویروس McAfee هیچ مورد آلودهای در شرکت شناسایی نشد.
– چند ماه قبل از سوی سازمان پدافند غیرعامل ویروسی تحت عنوان “استارس” شناسایی شد، آیا واحد حراست مانند ویروس Stuxnet دستـورالعمل و نمونه فایل آلوده برای مقـابله با این نوع ویروس برای شما ارسال کرد؟
از طرف حراست در مورد این ویروس به روال ویروس Stuxnet اقدام شد اما در این مورد، نمونه فایل آلوده نداشتیم. در آن دستورالعمل، تنها نشانههای فایل آلوده را معرفی کرده و نسبت به شناسایی این ویروس هشدار داده بودند.
– چه ویژگیای در نرم افزار ضد ویروس McAfee و یا خدمات آن برای شما بیشتر اهمیت داشت که تمایل به استفاده از این ضدویروس داشتید؟
بهتر است بگویید چه عاملی باعث شد تا همکاریمان را با ضدویروس McAfee ادامه دهیم. حدود یک سال قبل به مدت دو ماه، چهار کامپیوتر را به صورت آزمایشی با چهار ضدویروس مورد بررسی قرار دادیم. در واقع هر شرکتی که مایل به همکاری با ما بود، نرمافزارش را در اختیار ما گذاشت. خوب ضدویروس McAfee هم که از چند سال قبل داشتیم. با قرار دادن کلیه سیستمها در شرایط یکسان، عملکرد ضدویروسها را بررسی کردیم.
در کنار سایر مزایایی که ضدویروس McAfee داشت، مهمترین عامل برای ادامه استفاده از این ضدویروس، قیمت آن بود. دلیل دیگر تنظیمات بسیار خوب این ضدویروس و ابزار مدیریتی آن است. ما عملاً امکان سرکشی به 700 دستگاه و کاربر فعالمان در شرکت را نداریم به همین دلیل استفاده از سایر ضدویروسها که ابزار مدیریتی متمرکز ندارند کار را برایمان سخت خواهد کرد.
– این روزها، با وجود انواع نرمافزارهای ضدویروس در بازار که هر کدام هم خودشان را برتر از دیگران میدانند، آیا وسوسه شدهاید و یا به فکر افتادهاید که شما هم ضدویروس دیگری را امتحان کنید؟
تا به حال خیلی از برندها برای تغییر نظر ما و استفاده از ضدویروس دیگری به صورت حضوری مراجعه کردهاند و حتی نرمافزارشان را یک ماه به صورت آزمایشی در اختیار ما قرار دادهاند اما به دو دلیل پیشنهادات آنها برای ما قانع کننده نبوده است. اول اینکه قیمت پیشنهادی آنها قابل رقابت با قیمت شبکه گستر نبوده است و همچنین گروه پشتیبانی قوی برای ارائه خدمات پس از فروش نداشتهاند و بیشتر بر بحث فروش تاکید داشتهاند. در حالیکه گروه پشتیبانی شبکه گستر بسیار قوی و متخصص بوده و هر لحظه که با مشکلی روبرو بودهایم به ما کمک کردهاند.
– عقیده و نظر شخص شما درباره این جمله چیست: “نرمافزار ضدویروس باید بتواند تمام ویروسها را آناً شناسائی و پاکسازی کند.”
این مسئله غیرممکن است. اگرچه یکی از محاسن ضدویروس خوب، شناسایی ویروس در کمترین زمان ممکن و داشتن عملکرد مناسب در مواجهه با آن ویروس است اما باید همیشه این مسئله را به خاطر داشته باشیم که ویروس نویسها همیشه یک قدم جلوتر از ویروس یابها هستند. پس نباید انتظار داشته باشیم که به محض ورود هر ویروسی به سیستم، ضدویروس باید بلافاصله آن را شناسایی کند بلکه مهم این است که پس از شناسایی جلوی انتشار آن در سطح وسیع را بگیرد.
– مایل هستید چه امکان خاصی در نرمافزارهای McAfee داشته باشید که در حال حاضر ندارید ؟
به نظر من وجود تنظیماتی که از طریق آن بتوان وضعیت کلیه سیستمها را به لحاظ آلودگی مورد بررسی قرار داد و سپس از آنجا به یک برنامه دیگر مثل SharePoint منتقل کرد، بسیار خوب است. مثلاً چیزی مانند یک داشبورد قابل انتقال به SharePoint تا از طریق آن بتوان اطلاعات را از McAfee گرفت و به SharePoint انتقال داد. به نظر میرسد این امکان میتواند جنبه تبلیغات هم داشته باشد. با این اقدام اطلاعات استخراج شده بطور عمومی بر روی سایت شرکت قرار داده می شود. اطلاعاتی مانند میزان آلودگی، وضعیت فعلی و راهکارها که به نوعی تبلیغات خود ضدویروس نیز به حساب میآید. در این صورت نتایج به راحتی در اختیار عموم قرار می گیرد و سایر افراد هم با قابلیتهای ضدویروس آشنا میشوند.
– مایل هستید چه خدمات خاصی از شبکه گستر دریافت کنید که در حال حاضر ندارید ؟
نمیدانم پیشنهادی که مطرح میکنم جزء خدمات شبکه گستر است یا خیر! به نظر من خوب است به صورت دورهای کارشناسان شبکه گستر برآوردی از وضعیت امنیت سیستمها، افزایش و یا کاهش آلودگی به ما ارائه کنند. به هر حال ضدویروس کار خودش را انجام میدهد اما بهتر است ما هم بازخوردی از وضعیت و عملکرد ضدویروس داشته باشیم.
– بله یکی از خدماتی که شبکه گستر ارائه میکند، بازدیدهای دورهای است. در این بازدیدهای دورهای گزارشات McAfee را از میزان آلودگی به شما ارائه و در کنار آن راهکار هم میدهیم. پیشنهاد میکنیم در قرارداد جدید، این بخش را نیز به سایر خدماتی که دریافت میکنید، اضافه کنید. اما سوال بعدی در مورد خدمات اطلاع رسانی شبکه گستر است. به نظرتان کدامیک برایتان جالبتر و مفیدتر است ؟
خبرنامه هر هفته از طریق ایمیل برایمان ارسال میشود، ایمیل روزانه فایل های DAT، ایمیلهای هشدار ویروس و پیامهای SMS نیز بطور مرتب برای ما ارسال میشود اما متاسفانه همانطور که قبلاً هم اشاره کردم به دلیل کمبود نیروی انسانی و حجم بالای کارها، فرصت استفاده از این خدمات را نداریم و تنها زمانی که دچار مشکل میشویم به آنها مراجعه میکنیم.
– و سئوال آخر، از روی کنجکاوی، روی کامپیوتر منزلتان چه ضدویروسی دارید ؟
به ندرت از ضدویروس استفاده میکنم. در اغلب اوقات کامپیوترم را به صورت دورهای با ضدویروس McAfee ویروس یابی میکنم. در واقع ورود و خروج اطلاعات به سیستم را بسیار محدود کردهام و تا زمانی که به فایلی نیاز مبرم نداشته باشم آن را به سیستم وارد نخواهم کرد. قبل از آن هم، فایل را بر روی سیستمی که ضدویروس McAfee بر روی آن نصب است امتحان کرده و در نهایت وارد سیستم خودم میکنم. سالها است که از همین روش استفاده میکنم و هیچ زمانی هم به نصب مجدد Windows نیاز پیدا نکردهام.
