گفت و گو با رئیس واحد فناوری اطلاعات شرکت نفت پاسارگاد
شرکت نفت پاسارگاد در زمینه تولید، توزیع، خرید، فروش، واردات و صادرات فراوردههای قیری و سرمایهگذاری در صنایع پایین دستی نفت فعالیت میکند. این شرکت از سال 86 تاکنون برای تامین امنیت شبکه دفتر مرکزی و شش کارخانهاش در پالایشگاههای کشور، از نرم افزار ضدویروس McAfee استفاده میکند.
“میر آرش پژوم” رئیس واحد فناوری اطلاعات و سیستمهای شرکت نفت پاسارگاد در گفت و گویی که در زیر میخوانید به بررسی شبکه سازمانی نفت پاسارگاد، راهکارهای تامین امنیت در این شبکه و انتظاراتش از یک ضدویروس خوب پرداخته است. “پژوم” فارغالتحصیل رشته مهندسی کامپیوتر گرایش سختافزار است. فعالیت حرفهای او با کار در کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی ایران شروع شد. پس از آن به عنوان کارشناس شبکه وارد شرکت نفت پاسارگاد شده و هم اکنون در سمت رئیس واحد فناوری اطلاعات در این شرکت مشغول به کار است.
در گفت و گویی که در زیر میخوانید، “پارسا رافتی” یکی از کارشناسان فنی شبکه گستر که در خدمات دهی به شرکت نفت پاسارگاد نقش موثری داشته و دارد، نیز حضور داشت.
– لطفاً در مورد شبکه سازمانتان، تجهیزات و وسعت آن توضیح بفرمائید
در دفتر مرکزی نفت پاسارگاد، 170 کاربر و در شهرستانها و پالایشگاهها نیز 240 کاربر داریم. با این توصیف، نفت پاسارگاد شبکه بزرگی ندارد. با این حال در طراحی آن سعی شده تا از بهترین تکنولوژی و تجهیزات روز دنیا استفاده شود. دلیل این اتفاق هم علاقهمندی شخص مدیر عامل قبلی به مباحث IT بود. به همین دلیل فناوری اطلاعات در نفت پاسارگاد از پشتوانه مالی و معنوی محکمی برخوردار شد. پس از تغییر مدیریت، این روند رو به رشد متوقف نشد بلکه با توجه به نگرش ایشان تغییراتی کرد. در مجموع، شبکه نفت پاسارگاد در کل مجموعه هلدینگ نفت و گاز تامین، جزء بهترینها به حساب میآید.
علاوه بر دفتر مرکزی نفت پاسارگاد، شش کارخانه در پالایشگاههای سراسر کشور و سه پایانه صادراتی نیز، در حد خود، شبکه کوچکی دارند که سعی شده است همه امکاناتی که در دفتر مرکزی وجود دارد در مدل کوچکتر برای آنها هم فراهم شود. در سال 86 پروژهای را برای برقراری ارتباط پالایشگاهها با دفتر مرکزی تعریف کردیم. از آنجائیکه که پالایشگاهها خارج از شهر قرار دارند، امکان مخابراتی مناسبی برای استفاده از سرویس MPLS و یا فیبر نوری وجود نداشت. به همین دلیل سعی کردیم از طریق بستر اینترنت تمام کارخانههایمان را با تونل VPN به دفتر مرکزی متصل کنیم. در این راه برای تامین اینترنت چند کارخانه مشکل داشتیم. چرا که وجود مخابرات داخلی شرکت نفت، باعث شد تا شرکت مخابرات سرمایهگذاری چندانی برای انجام اینکار نکند. پس در اولین قدم، کارخانهها را به اینترنت تجهیز و در نهایت در پایان سال 89، با یک ارتباط امن، کارخانهها و پایانههای صادراتی را به دفتر مرکزی متصل کردیم.
– از چه نوع فناوریها و راهکارهایی برای تامین امنیت هر چه بیشتر شبکهتان بهره میبرید؟
یک اتفاق خوب در نفت پاسارگاد استفاده از مشاور امنیتی با تجربه بود. در واقع ایشان به دلیل حساسیتی که داشتند، از همان ابتدا پایه کار را درست اجرا کردند. بطور کلی برای تامین امنیت نفت پاسارگاد، از دو یا سه مدل دیواره آتش استفاده میکنیم. همچنین به دلیل اینکه معمولاً حدود 80 درصد حملات از داخل شبکه انجام میشود، در داخل شبکه LAN علاوه بر نرمافزار ضدویروس McAfee از سیستمهای امنیتی دیگری هم استفاده میکنیم. بطوریکه اگر کاربر نفت پاسارگاد نباشید، نمیتوانید به شبکه داخلی سازمان متصل شوید.
– تصمیمات مربوط به سیاستهای امنیت شبکه سازمان چگونه اتخاذ میشود؟نحوه بازنگری در این سیاستها چگونه است؟
اگر مشاور امنیتی نیازی را احساس کند و یا ما پیشنهادی را به مشاور ارائه دهیم، طی یک جلسه حضوری و در یک شورا مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. پس از تائید در شورا، برای تصویب، به مدیرعامل مطرح میشود.
– آیا پرسنلی مخصوص امور امنیت شبکه دارید؟ چند نفر هستند؟
یک پست سازمانی با عنوان مانیتورینگ و امنیت داریم. البته کار ایشان فقط مربوط به امنیت شبکه نیست بلکه کلیه وقایع را رصد می کنند. مثلاً نوسانات برق و یا قطعی اینترنت هم جزء وظایف ایشان است تا اشکالی در سیستمها به وجود نیاید. در کنار آن اگر چنانچه حملهای به سیستم وارد شود هم مورد بررسی و پیگیری قرار میدهند.
– با توجه به شیوع ویروس Stuxnet توجه خاصی از سوی بخش دولتی به موضوع امنیت فناری اطلاعات میشود؟ آیا سازمان شما نیز اقدامات ویژهای در این زمینه انجام داده است؟
بله! متاسفانه درگیر این ویروس شدیم. در کارخانه تبریز و کارخانه بندرعباس از نرمافزاری که توسط این ویروس آلوده میشد، استفاده میکردیم. به همین دلیل در این دو کارخانه تحقیق کردیم تا مورد آلوده را شناسایی کنیم. خوشبختانه در کارخانه تبریز به دلیل فرهنگ درست استفاده از تجهیزات جانبی، مورد آلوده نداشتیم اما در بندر عباس یک لپ تاب آلوده را شناسایی کردیم. در قدم اول سیستم آلوده را بطور کامل از مدار خارج کردیم و دو عدد لپتاب مشکوک به آلودگی را برای بررسی، به تهران منتقل کردیم. البته نفت پاسارگاد جز معدود شرکتهایی است که آئیننامه سیاستهای امنیتی فناوری اطلاعات دارد ولی با همه این اوصاف، اگرچه استفاده از آخرین مدل تجهیزات رایانهای بسیار خوب و مهم است اما مهمتر از آن داشتن فرهنگ استفاده از این تجهیزات است.
– درباره ویروس جدیدی که از سوی سازمان پدافند غیرعامل تحت عنوان “استارس” اعلام شده، خبری دارید ؟ آیا واحد حراست دستورالعمل خاصی برای مقابله با این ویروس برای شما ارسال کرده است؟
در مورد این ویروس تا قبل از ایمیل ارسالی از طرف شبکه گستر، چیزی نمیدانستم. از طرف حراست هم دستورالعملی در مورد مقابله با این ویروس برای ما ابلاغ نشد. درحالیکه در مورد ویروس “استاکس نت” که خطر کاملاً جدی بود، با کمک حراست به کلیه واحدها هشدارهای لازم در مورد مقابله با این ویروس داده شد.
– چه ویژگیای در ضد ویروس McAfee برای شما بیشتر اهمیت داشت که تمایل به استفاده از این ضدویروس داشتید؟
تا قبل از ورودم به نفت پاسارگاد، با ضدویروس McAfee آشنا بودم. اگر اشتباه نکنم در آن زمان فقط دو ضدویروس McAfee و ضدویروس Norton امکان نصب بر روی شبکه را داشتند. به نظرم McAfee در مقایسه با Norton علاوه بر به روز شدن در ایران، سرعت سیستم را هم کند نمیکرد. همچنین امکان کار کردن با تنظیمات McAfee بسیار آسان تر از Norton بود. نکته مهم دیگر هم عملکرد McAfee در مواجهه با آلودگی است. در دوران کارآموزیام در سایپا با خیلی از ضدویروسها کار کردم اما در مقابله با آلودگی، فایلهای مهم را از بین می بردند. همچنین مشاور امنیتی ما در عسلویه و در مناطق نفتخیز جنوب نیز با McAfee کار کرده بود و پیشنهاد خوبی برای نفت پاسارگاد بود.
زمینه آشنایی من با شبکه گستر، از طریق دوستی که در پاکشو داشتم فراهم شد. او به من گفت McAfee در ایران یک نماینده به نام “شبکه گستر” دارد. در واقع ضدویروس McAfee باعث شد به سمت شبکه گستر بیایم. چرا که همزمان نفت پاسارگاد به دنبال یک شرکت برای کمکهای فنی و علمی امنیت شبکهاش بود و شبکه گستر انتخاب خوبی به نظر میرسید.
– عقیده و نظر شخص ما درباره این جمله چیست: “نرمافزار ضدویروس باید بتواند تمام ویروسها را آناً شناسائی و پاکسازی کند.”
نه اصلاً موافق نیستم. مهم این است که موقع پاکسازی خرابکاری نکند. بعضی از ویروسها هستند که در زمان آلودگی بر روی فایلهای سیستم عامل مینشینند، پس اگر ضدویروس آنها را از ریشه پاک کند، در واقع به فایل سیستم عامل صدمه زده است و اگر این سیستم عامل Server حیاتی و مهم باشد، از کار میافتد. اما McAfee در اینطور مواقع ویروس را قرنطینه میکند که اگر بعداً به آن نیاز پیدا کردید، بتوانید آن را از قرنطینه خارج کرده و استفاده کنید. من در تجربه کار با یک ضدویروس دیگر دیدم که ضدویروس کل فایل آلوده را پاک کرد و اگر نسخه پشتیبان نداشتیم، قطعاً سازمان با مشکل روبرو میشد.
– این روزها، با وجود انواع نرمافزارهای ضدویروس در بازار که هر کدام هم خودشان را برتر از دیگران میدانند، آیا وسوسه شدهاید و یا به فکر افتادهاید که شما هم ضدویروس دیگری را امتحان کنید؟
بله بارها این اتفاق به صورت تلفنی و حضوری افتاده است. وقتی نماینده یکی از شرکتها به صورت حضوری مراجعه کردند، از آنها چند سوال فنی پرسیدم. خودشان فهمیدند که توانایی فنی تیم پشتیبانشان در حد شبکه گستر نیست. البته پیشنهادات مالی خیلی خوبی هم داشتند. حتی نصف قیمت شما را پیشنهاد دادند و یا اینکه بعد از 6 ماه که از محصول استفاده کردیم، هزینه را پرداخت کنیم. اما حقیقت این است که پیشنهادات مالی برای ما جذابیت چندانی ندارد. اما نکتهای که دوست دارم در این فرصت به آن اشاره کنم، این است که چرا نفت پاسارگاد در طول این چهار سال قرارداد دریافت خدمات از شبکه گستر را تمدید کرده است. سال اول انعقاد قرارداد و زمانیکه که من هنوز کارشناس بودم، یکی دو نفر از طرف شرکت شما برای پشتیبانی آمدند اما متاسفانه موفق نشدند مشکل را حل کنند. بطوریکه ما از نتیجه کار راضی نبودیم. تا اینکه یک روز برحسب اتفاق آقای رافتی آمدند. بر خلاف دو نفر قبلی علاوه بر حل مشکل، زمانی را هم برای چک کردن برنامههای مخرب گذاشتند. احساس کردم که علم اینکار را دارند و تنها برای رفع تکلیف نمیآیند. بطور کلی میتوانم بگویم که یکی از دلایل اصلی نفت پاسارگاد برای تمدید قرارداد با شبکهگستر، شخص آقای رافتی هستند.
– از خدمات اطلاع رسانی شبکه گستر، کدامیک برایتان جالبتر و مفیدتر است ؟
این اولین بار است که از طرف شرکت شبکه گستر و از طریق این گفت و گو شرایطی فراهم شده است تا بعضی از مسائل را مطرح کنم. متاسفانه مشکلی که گهگاه با آن برخورد میکنیم این است که قرارداد ما با شما دو ساله است اما هر بار با پایان سال اول که مطابق با شروع تعطیلات نوروزی است، ارائه خدمات به شرکت ما قطع میشود. حتی اطلاعی هم در این مورد داده نمیشود. این مسئله باعث میشود، حدود 20 روز خدمات پشتیبانی دریافت نکنیم و در پایان قرارداد نیز این مسئله لحاظ نمیشود. به نظر من شبکهگستر برای حل مشکلات این چنینی باید تلاش بیشتری برای مدیریت امور مشترکین خود انجام دهد. اما در مورد سوال اصلیتان که در مورد خدمات اطلاعرسانی است. متاسفانه خبرنامه هفتگیتان هر هفته برای من ارسال نمیشود. CDهای DAT هم هنوز برایمان ارسال نشده است و خودمان از اینترنت دریافت میکنیم. SMS هم تا به حال از شرکت شما دریافت نکردهام.
– و سئوال آخر، از روی کنجکاوی، روی کامپیوتر منزلتان چه ضدویروسی دارید ؟
از McAfee استفاده میکنم.
توضیح: شرکت شبکه گستر ضمن رسیدگی به موارد مطرح شده در مصاحبه در خصوص اختلال در خدمات اطلاع رسانی، کنترل و اقدامات لازم را به عمل آورده و جناب آقای پژوم را در جریان این اقدامات قرار داده است.
