چند روزی است که دو طرح “جلوگیری از استفاده غیرمجاز آنلاین” (SOPA یا Stop Online Piracy Act) و “حفاظت از مالکیت معنوی” (PIPA یا Protect Intellectual Property Act) سروصدای زیادی بپا کرده‌اند. به خصوص آنکه تعدادی از سایت های مطرح اینترنتی همچون Google, ,Facebook, Yahoo, Mozilla و Wikipedia از جمله شرکت های مخالف تصویب این دو طرح هستند.
اما این طرح ها چه هستند و دلیل این همه مخالفت چیست؟
شرکت های رسانه‌ای همیشه به دنبال راه‌هایی برای مقابله با عرضه و استفاده غیرمجاز محصولات خود بصورت آنلاین بوده‌اند. اما قوانین فعلی آمریکا تنها اجازه مسدود کردن سایت هایی را می‌دهد که در خاک این کشور قرار دارند و پیگرد و تعقیب سایت هایی همچون The Pirate Bay و MegaUpload که در کشورهایی غیر از آمریکا به تکثیر و عرضه غیرمجاز این محصولات مشغول هستند، با قوانین جاری قابل اجرا نیست.
طرح های SOPA و PIPA با هدف مقابله با سایت های خارجی که اقدام به انتشار بدون مجوز اطلاعات و محصولات نرم افزاری و چند رسانه ای می‌کنند، به مجلس نمایندگان و سنای آمریکا ارائه شده‌اند.
این دو طرح پیشنهادی، دو روش برای مقابله با انتشار و استفاده بدون مجوز از دارایی‌های فکری و معنوی بر روی سایت های خارجی را پیشنهاد می‌کنند. در روش اول، وزارت دادگستری آمریکا قادر خواهد بود که از سرویس‌دهنده‌های اینترنت بخواهد که دسترسی به سایت های خاطی خارجی را محدود کنند.
در روش دیگر به مالکین دارایی‌های فکری و معنوی اجازه داده خواهد شد که با حکم دادگاه، مراکز مالی، تبلیغ‌کنندگان و موتورهای جستجوگر را از کار با سایت های خاطی منع کنند. به عبارت دیگر شاکی می‌تواند موتور جستجوگر را مجبور به عدم نمایش لینک این سایت ها در نتایج جستجوی خود کند.
هر چند که طرح های ارائه شده به مجالس نمایندگان و سنا مشابه یکدیگرند اما SOPA کمی سختگیرانه‌تر است. در SOPA هر سایت خارجی که قانون مالکیت معنوی را نقض و یا به نقض شدن آن کمک کند، مشمول مجازات می‌شود. حال آنکه در PIPA تنها سایت هایی را که فقط و فقط به منظور تکثیر غیرقانونی دارایی‌های فکری و معنوی ایجاد شده‌اند، خاطی می‌داند.
مخالفان این طرح ها معتقدند که این قوانین به دولت آمریکا اجازه اعمال سانسور را خواهد داد. در 25 آبان ماه موسسه Mozilla از جمله سایت هایی بود که در اقدامی اعتراض‌آمیز، نوار سیاه رنگی را بر روی لوگوی خود قرار داد که بر روی آن نوشته شده بود “سانسور را متوقف کنید”.
سایت انگلیسی دانشنامه Wikipedia نیز در روز چهارشنبه 28 دی ماه صفحات خود را از دسترس خارج کرد و صفحه سیاهی که نشانه اعتراض به قوانین SOPA و PIPA بود را نمایش داد. در این صفحه نوشته شد بود:
“اینترنت می‌بایست آزاد بماند. بیش از یک دهه است که کاربران داوطلبانه میلیون‌ها ساعت را صرف ساختن Wikipedia – بزرگترین دانشنامه تاریخ بشریت – کرده‌اند. ما این کار (سیاه کردن Wikipedia برای ۲۴ ساعت) را از آن جهت انجام داده‌ایم که به اشتراک گذاشتن دانش با همگان را دوست داریم. ما تاکنون قادر به این کار بودیم چرا که اینترنت آزاد و باز بوده است. اما در حال حاضر کنگره آمریکا در حال تصویب طرح هایی است که می‌تواند به از بین رفتن اطلاعات آزاد و باز اینترنت منجر شود.”
به دنبال این اعتراضات، رؤسای مجلس نمایندگان آمریکا اعلام کردند که تا رسیدن به یک توافق نهایی، SOPA را به رای‌گیری نخواهند گذاشت. ولی این ماجرا هنوز در ابتدای راه است و یقیناً تا رسیدن به نتیجه نهایی، اتفاقات و تغییرات بسیاری می تواند رخ دهد که قابل پیش بینی نیست. حرکت مخالفی که به تازگی آغاز شده، در حال رشد است و با نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، بسیاری از افراد دست اندرکار و به ویژه سیاستمداران، تمایلی به جریحه دار کردن احساسات مردم ندارند و به نظر می رسد با کمی مقاومت و اعتراض عمومی، بتوان تصویب این دو طرح را در شکل کنونی آنها متوقف کرد و فرصتی برای بررسی بیشتر و اصلاحات لازم را به آنها داد.